شهر و شهرنشینی دارای تاریخچه ای بسیار قدیمی است و بیش از پنج هزار سال قدمت دارد. تا سال ۱۹۰۰ میلادی از هر ۸ نفر، فقط یکی در مناطق شهری زندگی می کرد. اما در حال حاضر نیمی از جمعیت جهان شهرنشین (۵۴ درصد) می باشند. در سطح جهانی تا سال۲۰۵۰ از هر ۱۰ نفر ۷ نفر ساکن شهرها خواهند شد. یعنی از مجموع ۹٫۵ میلیارد جمعیت جهان در سال۲۰۵۰ میلادی، بیش از ۶٫۳ میلیارد نفر ساکن شهرها خواهند شد. درحالی که اکنون جمع...

مهاجرت و چگونگی توزیع مجدد جمعیت در داخل کشور یکی از اساسی ترین عواملی است که سیاست گذاران اقتصادی- اجتماعی برای کنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی های جمعیتی و نیز هدایت جمعیت به سوی قطب های اقتصادی به آن توجه دارند و شناخت علمی پدیده ی مهاجرت به عنوان پایه و اساس مدیریت و سیاست گذاری در کشور است. برای شناخت وسعت و جهت حرکت جمعیت و نیز ویژگی های جمعیت شناختی مهاجران داخلی، مهم ترین منبع آماری، ...

سرشماری عمومی نفوس و مسکن پرهزینه ترین و بزرگ ترین طرح آماری هر کشور محسوب می شود. اجرای این برنامه مستلزم انجام فعالیت های پیچیده و به هم پیوسته در یک حوزه ی جغرافیایی وسیع و در یک دوره ی زمانی کوتاه مدت است. هزینه ی بالای این فعالیت ها، ارتباط آن ها با یکدیگر و کوتاه بودن زمان اجرای سرشماری ایجاب می کند که قبل از اجرای سرشماری، محتوای همه ی فعالیت ها دقیقاً بررسی شده و از پیوستگی و ارتباط آن ه...

خانوار کوچک ترین واحد اجتماعی است و از این جهت که اعضای یک خانوار لزوماً با یکدیگر نسبت خویشاوندی ندارند از خانواده متمایز می شود. در معیار بین المللی خانوار شامل افرادی است که در امرار معاش و خوراک اصلی روزانه شریک و سهیم هستند. در مجموعه ی اصول و توصیه های سازمان ملل برای سرشماری های نفوس و مسکن (۲۰۱۰) تعریف خانوار به صورت زیر بیان شده است:  »مفهوم خانوار براساس ترتیباتی است که برای اشخاص به ط...

از جمله تغییرات اجتماعی و جمعیتی گسترده ای که ایران در سال های گذشته تجربه نموده است، تغییر در فراوانی زنان سرپرست خانوار بوده و همین مسئله، این زنان و خانوارهای آنان را در کانون توجهات خاصی قرار داده است. براساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن، سهم خانوارهای زن سرپرست از ۶٫۵ درصد در سال ۱۳۴۵، به ۱۲٫۱ درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است. در کنار رشد کمی این پدیده، تغییرات کیفی در ویژگی های اج...

جمعیت جوان هر کشور، بزرگ ترین سرمایه ی ملی و منبع تحولات عظیم اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن کشور است. از این رو مطالعه ی دقیق روند شاخص های جمعیتی این گروه و مقایسه ی آن با روند شاخص های جمعیتی کل کشور، منبع اطلاعات گران بهایی است که برنامه ریزان و سیاست گذاران را در تدوین برنامه ها و سیاست های کارآمد، راهنمایی می نماید. در این مقاله علاوه بر بررسی روند ویژگی های جمعیتی، مهاجرت و آموزش جوانان، ش...

توسعه ی پایدار در سال های پایانی قرن بیستم به عنوان یکی از تدابیر بنیادین در عرصه های مختلفی چون فقر، نابرابری، آموزش، بهداشت، حقوق زنان و کودکان، تکنولوژی و ... مطرح شده است. در کشورهای در حال توسعه، مناطق شهری با سرعت بیش تری نسبت به مناطق روستایی فرایند توسعه یافتگی را طی می کنند و فاصله ی زیادی در زمینه ی سرمایه گذاری و تولید مسائل فرهنگی و اجتماعی، آموزش، بهداشت و سلامت بین شهرها و روستاها...

در سال های اخیر، رقابت گسترده ای بین کشورها برای جذب منابع و دستیابی به توسعه ی بیش تر شکل گرفته و در این میان فقط کشورهایی گوی سبقت را از دیگران می ربایند که از همه ی عوامل و امکانات در اختیار خود، به خصوص سرمایه های انسانی، در تولید و توسعه استفاده کنند. در این میان، با توجه به هزینه های هنگفتی که دولت و خانواده ها همه ساله برای تحصیل قشر جوان جامعه صرف می کنند، لازم است به بازده و پیامد آن ن...

دسترسی به امکانات موجود در جامعه و رفع نیازهای اساسی انسان‌ها مستلزم برنامه‌ریزی‌های دقیق و مبتنی بر آمار و ارقام صحیح است. سرشماری به‌عنوان یکی از روش‌های اساسی در گردآوری اطلاعات جمعیتی تقریباً قدمتی به اندازه‌‌ی تمدن بشری دارد. هدف اصلی سرشماری نفوس و مسکن، گردآوری آمار و اطلاعات از کل جمعیت کشور به‌منظور شناخت ویژگی‌های جمعیتی و مشخصه‌های مسکن خانوارها در راستای تهیه‌ی اطلاعات مورد نیاز در ب...

به دلیل اهمیت بالای درستی سرشماری، بعد از سرشماری خطای پوشش براورد می شود اما چون کم شماری و بیش شماری تواماً رخ می دهند براورد خطای پوشش خالص اهمیت دارد اما معمولاً چون در کشورها کم شماری بیش از بیش شماری رخ می دهد، کم شماری خالص نتیجه می شود. به دلیل اهمیت موضوع، انواع روش های سرشماری و براورد کم شماری مطرح می شوند. تحلیل مناسبی بر فعالیت های ایران در براورد کم شماری مطرح شده و پیش نهادی به منظ...